بررسی رفتارهای ممدوح در قرآن کریم

چکیده معارف قران کریم جامع نیازها ی هدایتی بشربوده وقابلیت عرضه نظام مند رانیز دارد . بنابراین پزوهش حاضر به بررسی رفتارهای ممدوح قرآن و معرفی فرهنگ رفتارهای پسندیده آن به علاقمندان پرداخته ،و بر خلاف پزوهشهایی که غالبا یک ویا گروه خاصی از رفتارها را بررسی نموده اند ،در صدد ارائه تصویری کلی است . محدودیت عمده دراین پژوهش حجم وسیع آیات بود ، زیرا روش کلی (پس از رویت معجم های موجود )مطالعه و تامل یک به یک آیات بوده تابه این وسیله ، از هرگونه پیشداوری ! و فعالیت کلیشه ای در مورد فقط تعداد محدودی از رفتارها پرهیزشده و مجموعه کاملی از این رفتارها ، در دسته بندی ویزه قرار گیرد . در مرحله بعد آیات مربوطه تفکیک و همراه با نکاتی ، تحت عناوین زیر قرارگرفتند : 1- ارتباط ایمان و اعمال صالح 2-ر فتارهای ممدوح در ارتباط با خداوند ، 3- باخویشتن ،4- با دیگران .5- رفتارهای ممدوح جوامع و6- الگوهای رفتاری در قرآن . نتایج کلی : - ازرفتارهای ممدوح در ارتباط با خداوند ذکر اوست و ایمانی که موجب اعتصام به حق وهدایت به صراط مستقیم و محبت خداونداست . خوف وخشیت الهی، پلکان رشد است ؛ باید تسلیم اوشد و به اخلاص رسید و به او اعتماد نموده و دل ذاکر وتسبیح گویش باشد . وتجلی شناخت درست خداوند در عمل و تقوا است که موجب تکفیر گناهان وپاداش است ،به ویژه اگر با صبر و اطاعت مزین شود ، در عرصه عمل نیزبایدبا توکل و شکر، عهدو پیمان الهی راتحکیم نمود . نماز نماد بندگی ! ودعا توفیق ارتباط با محبوبی است که هجرتها و جهاد و حج و انفاقها برای اوست . بنده اگر لغزید استغفار می کند و با توبه و انابه بر می گردد و دائم در استعاذه به کسی است که اورا به بهترین تجارتها فرا می خواند. . ـ ازرفتارهای ممدوح در ارتباط باخویشتن: اینکه بایدبدانیم که همه نسبت به خود مسئولیم ! و کسب معرفت و تعقل و تفکر در آیات الهی وتفقه توصیه موکد قران است و از متذکرین واولوالباب باشیم. ازویژگی های مومن حقیقی توکل و روحیه شکرگزاری و تقوا است و با اعتدال و خوف و رجاء به پناهگاه امن الهی رفته تا حدی که به درجه متعالی« ترک غیر خداوند » برسیم .. انسان سوداگر، تجارت پر سود خدایی را بر می گزیندو اوامر جهاد و هجرت و انفاق را لبیک می گوید ، زیرا چارچوب های الهی ملاک رفتار اوست تا به تزکیه رسدو صبر و تهجّد شبانه رادوست دارد . ازنیکان است .و بادیده عبرت بین در پی زاد و توشه آخرت ویافتن بهترین الگوهای رفتاری است. . به انذارقرآن گوش داردو حدود را رعایت می کند و در طلب معرفت به محضراستاد خدایی می رود وفروعات رفتارش نیزمطابق احکام دین است . ـ در رفتارهای ممدوح قرآنی با دیگران ، ابتدا وظایف در قبال مقام رسالت آمده ؛ ونکات دقیقی نیزدر رفتار با اعضای خانواده و زیر مجموعه های آن به چشم می خورد که رعایت انها موجب ثبات و عزت و حفاظت خانواده از آفات گوناگون است . از جمله :امر به نماز، رعایت حدود، وصیت شایسته ، دعا برای خانواده، احترام به والدین، نحوه معاشرت با همسران ، در ازدواج، طلاق، معاشرت های مالی و ... البته این نکات از نتایج فرعی مفید برای مدرسین امورخانواده وامثال اینها نیز هست ؛ از رفتارها در ارتباط با عموم انسان ها رعایت عدالت، دعوت به حق و رفتارهای سالم اقتصادی و اجتماعی است. ودر ارتباط با مسلمین دیگر ، پرورش متخصصان دینی در حدکفایت و قصاص دو نکته مهمند. ودر رابطه با دوستان، رعایت حدود ،نحوه رفتار با جاهلان ، داد و ستدو تداین، پاسخ احسن به خوبی ها، جا باز کردن جا در مجالس و ..... آمده است در رابطه با نیازمندان نیزاصل بر اصلاح امور آنها و دوری از فساد است. ـ در قرآن «جامعه و اجتماع» دارای هویت خاصی می باشد. ـ و در بخش رفتارهای ممدوح جوامع الهی آمده که محور رفتارها باید بر اساس توحید و اجرای عدالت و قسط الهی باشد. ، این پزوهش با معرفی الگوهای رفتاری قرانی ،تکمیل شده . رجوع به این پژوهش در ابتدای یک تحقیق قرآنی در ممدوحات رفتار ی ،پیشنهاد ماست ، که با مراجعه به آن جایگاه موضوعات جزئی منتخب، نسبت به کل رفتارهای ممدوح قرآن مشاهده وسپس اقدامات لازم به عمل آید.